Πεντάλοφο - Ποδολοβίτσα
Αγαπητοί Επισκέπτες Καλώς Ήρθατε Στο Χωριό Μας
Πέμπτη 07 Νοεμβρίου 2024 02:42 επισκέπτες: 18
Skip Navigation Links

Η ιστορία του χωριού μας

Απογραφή Πληθυσμού

Ἔτος Νομός Ἐπαρχία Δῆμος Ὀνομασία Χωριοῦ Ἄρρενες Θήλεις Σύνολο Κατοίκων
1879 Ἀκαρνανίας καὶ Αἰτωλίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Οἰνιάδος Ποδολοβίτσα 186 169 355
1889 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Οἰνιάδος Ποδολοβίτσα 323 311 634
1896 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Οἰνιάδος Ποδολοβίτσα 306 278 584
1907 Ἀκαρνανίας καὶ Αἰτωλίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Οἰνιάδος Ποδολοβίτσα 323 302 625
1920 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Οἰνιάδος Ποδολοβίτσα 371 384 755
1928 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Πεντάλοφον, το 470 463 933
1940 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης και Ξηρομέρου Πεντάλοφον, το 510 503 1013
1951 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Πεντάλοφον, το 1147
1961 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Πεντάλοφον, το 1551
1971 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Πεντάλοφον, το 1330
1981 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου Πεντάλοφον, το 1167
1991 Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Βονίτσης και Ξηρομέρου Πεντάλοφον, το 1233
2001 Αιτωλοακαρνανίας Οινιάδων Πεντάλοφον, το 990
2011 Αιτωλοακαρνανίας ΔΕ Οινιάδων Πεντάλοφον, το 877
2021 Αιτωλοακαρνανίας   ΔΕ Οινιάδων Πεντάλοφον, το     802

Έκταση: 24.660

Ο χώρος του χωριού μας κατοικείτο από το β' μισού του 4ου αι. π.X, σύμφωνα με εύρεση αγαλματιδίου της Θεάς Άρτεμις, πιθανολογείτε ότι στον τόπο που βρίσκεται το χωριό, ήταν η Αρχαία Μικρά Αινεία ή Οινεία, η οποία πιθανόν να μετονομάσθηκε κατά την πρώτη κάθοδο των Σλαύων σε Ποδολοβίτσα

Κατά τον μεσαίωνα έμεινε άγνωστος. Γύρω στα 1400, όταν όλη η Ακαρνανία κυριεύτηκε από τον Κάρολο Α' Τόκκο , τότε ίσως να δόθηκε αντάλλαγμα στον Γραμματέα του ονομαζόμενου Ρώσου (επίθετο που υπάρχει σήμερα στο χωριό μας).

Όταν το 1449 το κατέλαβαν οι Τούρκοι, ήταν ιδιοκτησία δύο αδελφών, Έλληνες τσιφλικάδες. Ο ένας εκ των αδελφών αφιερώνει το μερίδιο του στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Πόρτας (Μπαμπίνης), ο δε άλλος, τουρκέψας, το αφιέρωσε στο Τζαμί. Το μερίδιο του δεύτερου εποπτεύονταν από τους Τούρκους του Βραχωριού διαδοχικά.

Στις 9 Ιουνίου 1768 κατόπιν αγωγής μοναχών της Μονής Αγίου Γεωργίου Πόρτας εις το Ιερόν Συμβούλιον, που έγινε ενώπιον του Αχμέτ Αγά και λοιπών Σπαχίδων, ζητούντες με απόφαση την αναγνώριση των ορίων της Μονής. Η απόφαση του Ιεροδικείου ήταν Σολομώντιος, να είναι και οι δύο ιδιοκτήτες των διαφιλονικουμένων χωραφιών τα οποία είχαν κατά το μισό τίτλους συμμετοχής: Το μέρος προς το ποτάμι ανήκεν στο Τζαμί και μέρος προς το Λεσίνι στο Μοναστήρι.

Κατά το 1817 το Τούρκικο μερίδιο μοιράστηκε στα δύο με ιδιοκτήτες κατά 3/4 στον Γιακούπ Αγά και κατά 1/4 στον Μεχμέτ Μπέη. Συνολικά το χωριό είχε 3 οικισμούς, το Μετόχι, το χωριό του Γερόδουλου και το Παλαιοχώρι. Οι κάτοικοί του 25 φαμελιές ή 80 ψυχές καλλιεργούντες την τούρκικη γη εκ 15 ζευγαριών (χωρίς αμπέλια και ελιές) ή τα μαζώματα χριστιανών εκ των διαφόρων επαρχιών, και ονομάζετο Ποδολοβίτσα, Μολδοβίτσα, Μπουντολοβίτσα ή Τσιφλικάτ.

Το 1819 οι Τούρκοι Μπέηδες έφυγαν από το χωριό και εγκαταστάθηκαν στο Βραχώρι, διόρισαν Σούμπαση (επιστάτη) του χωριού ο οποίος έδωσε στους Τούρκους 4.000 γρόσια με διάφορο 15%.
Μετά την απελευθέρωση με διάταγμα της 3ης Απριλίου του 1833 (ΦΕΚ 12/06-04-1833),

ΔΙΑΤΑΓΜΑ
Περὶ τῆς διαιρέσεως τοῦ Βασιλείου τῆς διοικήσεώς του.
ΟΘΩΝ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ
ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ἀκούσαντες τὴν γνώμην τοῦ ἡμετέρου Ὑπουργοῦ Συμβουλίου, ἀποφασίσαμεν καὶ διατάττομεν τὰ ἑξῆς:

Ἄρθρον 1.

Τὸ Βασίλειον τῆς Ἑλλάδος, ἀκυρουμένης τῆς μέχρι τοῦδε ὑπαρχούσης διαιρέσεως τῆς Ἐπικρατείας, διαιρεῖται εἰς 10 Νομοὺς καὶ 42 Ἐπαρχίας.

Εἰς ἕκαστην ἐπαρχιῶν καθίστανται ἄνευ ἀναβολῆς κοινότητες, ἤτοι δῆμοι, καὶ εἰς ἕκαστην τούτων ἀπονέμεται ἡ ἀνήκουσα περιφέρεια.

Περὶ τοῦ ἀριθμοῦ καὶ τῶν ὀνομάτων τῶν Δήμων θέλει ἐκδοθῇ ἐν καιρῷ ἰδιαιτέρα κοινοποίησις.

Ἄρθρον 2.

Οἱ Νομοὶ τοῦ Βασιλείου εἶναι:
α) Ὁ Νομὸς τῆς Ἀργολίδος καὶ Κορινθίας,
β) Ὁ Νομὸς τῆς Ἀχαΐας καὶ Ἤλιδος,
γ) Ὁ Νομὸς τῆς Μεσσηνίας,
δ) Ὁ Νομὸς τῆς Ἀρκαδίας,
ε) Ὁ Νομὸς τῆς Λακωνίας,
στ) Ὁ Νομὸς τῆς Ἀκαρνανίας καὶ Αἰτωλίας,
ζ) Ὁ Νομὸς τῆς Φωκίδος καὶ Λοκρίδος,
η) Ὁ Νομὸς τῆς Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας,
θ) Ὁ Νομὸς τῆς Εὐβοίας,
ι) Ὁ Νομὸς τῶν Κυκλάδων.

Ἄρθρον 8.

Ὁ Νομός της Ἀκαρνανίας καί Αἰτωλίας περιλαμβάνει τὰς μέχρι τοῦδε ἐπαρχίας Ξηρομέρου, Βονίτσης, Βάλτου, Ζυγού, Ναυπάκτου, Βενετίκου, Κραββάρων, Ἀποκούρου, Καρπενησιοῦ καὶ Ἀγράφων καί πρὸς τὴν ἐπαρχίαν Δωρίδα τοῦ Νομοῦ τῆς Λοκρίδος καί Φωκίδος περιορίζεται ἀπὸ τὸν ποταμόν Μόρνον (Δάφνον). Διαιρεῖται δὲ ὁ Νομός οὕτως εἰς τάς ἀκολούθους ἐπαρχίας
1. Τὴν ἐπαρχίαν Ἀκαρνανίας, συνισταμένην ἐκ τῶν μέχρι τοῦδε ἐπαρχιῶν Ξηρομέρου, Βονίτσης καί Βάλτου· Πρωτεύουσα Δραγαμεστόν (Ἀστακός).
2. Τὴν ἐπαρχίαν Μεσολογγίου συνισταμένην ἐκ τῆς μέχρι τοῦδε ἐπαρχίας Ζυγού· Πρωτεύουσα Μεσολόγγιον.
5. Τὴν ἐπαρχίαν Ναυπακτίαν, συνισταμένην ἐκ τῶν μέχρι τοῦδε ἐπαρχιῶν Ναυπάκτου, Βενετίκου καί Κραββάρων, καί ἐκ τοῦ ἐπί τῆς ἀριστεράς ὄχθης του Εὐήνου κειμένου μέρους τῆς μέχρι τοῦδε ἐπαρχίας Ἀποκούρου (τῆς Κουρήτιδος)· Πρωτεύουσα Ναύπακτος.
4· Τὴν ἐπαρχίαν τοῦ Ἀγρίνιου, συνισταμένην ἐκ τῆς μέχρι τοῦδε ἐπαρχίας Βλοχοῦ, καί τοῦ ἐπί τῆς δεξιάς ὄχθης του Εὐήνου κειμένου μέρους τῆς ἐπαρχίας Ἀποκούρου· Πρωτεύουσα Βραχώριον (Ἀγρίνιον).
5. Τὴν ἐπαρχίαν Καλλιδρόμης, συνισταμένην ἐκ τῆς μέχρι τοῦδε ἐπαρχίας Καρπενησιοῦ, καί τοῦ εἰς τὴν Ἑλλάδα ἀνήκοντος μέρους των Ἀγράφων· Πρωτεύουσα Καρπενήσι (Καλλιδρόμη). Μητρόπολις τοῦ Νομοῦ τὸ Βραχῶρι (Ἀγρίνιον).

Τὸ Ὑπουργικὸν Συμβούλιον νὰ δημοσιεύση καὶ ἐνεργήση τὸ παρὸν διάταγμα.

Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 3 (15) Ἀπριλίου 1833.
ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ
Η ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑ

Ὁ Κόμης ΑΡΜΑΝΣΜΠΕΡΓΚ Πρόεδρος, ΜΑΟΥΕΡ, ΕΪΔΕΚ

Οἱ Γραμματεῖς τῆς Ἐπικρατείας
Σ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ Πρόεδρος, Α. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ, Γ. ΠΡΑΪΔΗΣ, Ι. ΚΩΛΕΤΗΣ

που μιλάει για την διαίρεση του κράτους σε Νομούς και Επαρχίες, η Ποδολοβίτσα ανήκει στην επαρχία Ξηρομέρου του νομού Αιτωλοακαρνανίας.
Στις 27 Νοεμβρίου 1840 με διάταγμα (ΦΕΚ 5/08-03-1841)

ΔΙΑΤΑΓΜΑ
Περὶ συγχωνεύσεως τῶν δήμων τῶν ἐπαρχιῶν Βονίτσης καὶ Βάλτου.
ΟΘΩΝ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ
ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Λαβόντες ὑπ’ ὄψιν τὸ ἄρθρο 8 τοῦ περὶ δήμων Νόμου, καὶ τὸ ἄρθρο 40 τοῦ Νόμου, περὶ ἐπαρχιακὼν συμβουλίων, ἀκούοντες, τὴν γνώμην τῶν δημοτικῶν καὶ ἐπαρχιακὼν συμβουλίων τῆς διοικήσεως Ἀκαρνανίας, καὶ ἐπὶ τῇ προτάσει τῆς Ἡμητέρας ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν Γραμματείας, διατάττομεν ὡς ἐφεξῆς

Α’. Οἱ μέχρι τοῦδε ὑπάρχοντες δεκατέσσαρες δῆμοι τῆς διοικήσεως Ἀκαρνανίας μετασχηματίζονται μόνον εἰς ὀκτώ: Ἀστακού, Ἐχίνου, Οἰνιάδος, Σουλίου καὶ Ἀνακτορίων τῆς Ἐπαρχίας Βονίτσης καὶ εἰς τὸν τῆς Ἀμβρακίας, Ἰδομένης καὶ Θυάμου τῆς Ἐπαρχίας Βάλτου, ὡς λεπτομερέστερον καταφαίνεται εἰς τοὺς ἐγκλειομένους ἐνταῦθα δύω πίνακας τῆς συγχωνευσεὼς τῶν δήμων τῶν ἐπαρχιῶν τούτων.

ΣΥΝΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΒΟΝΙΤΣΗΣ
Αὔξων ἀριθμὸς ὀνομασία τοῦ νέου δήμου Τάξις αὐτοῦ Πρωτεύουσα αὐτοῦ Δῆμος ἢ χωρία ἐξ ὧν ἐσχηματίσθη ὁ νἐος Τά συνιστῶντα τὸν νέον δῆμον χωρία Ἀπόστασης τῶν χωρίων ἀπὸ τὴν νέαν πρωτεύουσα Πληθυσμὸς Παρατηρήσεις
ὧρ. Λ.
3 Οἰνιάδος Γ' Κατοχὴ Οἰνιάδος Κατοχὴ
Παλαιοκατοῦνα
Ποδολοβίτζα
Μύλα
Ῥίγανη
-
1
1
2
3
-
-
30
-
-
1286  

Β’. Ἡ ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν Γραμματεία θέλει δημοσιεύσει καὶ ἐκτελέσει τὸ παρὸν Διάταγμα.

Ἐν Ἀθῆναι, τῇ 27 Νοεμβρίου (9 Δεκεμβρίου) 1840.
Ο Θ Ω Ν

Ὁ ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν Γραμματεὺς τῆς Ἐπικρατείας.
Ν. Γ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ

ορίστηκαν νέοι δήμοι και έτσι η Ποδολοβίτσα και τα χωρία Κατοχή - Παλαιοκατούνα - Παλαιομάνινα και Ρίγανη αποτελούσαν το Δήμο Οινιάδος και κάθε χωριό αποτελούσε κοινότητα.
Στις 31 Αυγούστου 1912 με διάταγμα (ΦΕΚ 261/31-08-1912)

Περὶ ἀναγνωρίσεως τῶν δήμων καὶ κοινοτήτων τοῦ νομοῦ
Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'
ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ἔχοντες ὑπ᾽ ὄψιν α΄) τὸ ἀπὸ 30 Ἀπριλίου ἐ. ἔ. Ἡμέτερον διάταγμα «περὶ ἐνάρξεως τῆς ἰσχύος τῶν ἄρθρων 1 ἕως 18, 209 καὶ 210 τοῦ νόμου ΔΝΖ’ (ὓπ’ ἀριθ 4057) περὶ συστάσεως δήμων καὶ κοινοτήτων, καὶ τὸ ἀπὸ 29 Μαΐου ἐ. ἔ. ὅμοιον «περὶ ἐνάρξεως τῆς ἰσχύος καὶ τῶν ὑπολειπομένων ἄρθρων τοῦ αὐτοῦ νόμου», β’ τὰ ἄρθρα 1, 2 ἐδάφ. α΄καὶ γ΄, 6 ἐδάφ. 7 καὶ 9 τοῦ νόμου τούτου.

Προτάσει τοῦ Ἡμετέρου ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν Ὑπουργοῦ στηριζομένη εἰς ἄρθρο 5 ἐδάφ. γ’ τοῦ αὐτοῦ νόμου, ἀναγνωρίζομεν ἐν τῷ νομὸ Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας.

Δῆμον μὲν τὴν πόλιν Μεσολογγίου ὡς πρωτεύουσα τοῦ νόμου τούτου ὑπὸ τὸ ὄνομα «δῆμος Μεσολογγίου».

Ὡς ἰδίας δὲ κοινότητας, τοὺς ἑξῆς συνοικισμοὺς δικαιουμένους εἷς τοῦτο, ὡς ἔχοντας ὑπὲρ τοὺς 300 κατοίκους καὶ σχολεῖον στοιχειώδους ἐκπαιδεύσεως ἢ ὡς ἕδρας πρώην δήμων:

1)  Γαλατάς
2)  Εὐνοχώριον
3)  Αἰτωλικὸν
........................................
70) Ποδολοβίτσα
........................................

εἰς τὸν αὐτὸν Ὑπουργὸν ἀνατίθεμεν τὴν δημοσίευσιν καὶ τὴν ἐκτέλεσιν τούτου τοῦ διατάγματος

Ἐν Ἀθῆναι τῇ 31 Αὐγούστου 1912
Ἐν ὀνόματι τοῦ Βασιλέως
Ὁ Ἀντιβασιλεὺς
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ὁ Ὑπουργὸς Ἐσωτερικῶν
ΕΜΜ. ΡΕΠΟΥΛΗΣ

η Ποδολοβίτσα έγινε κοινότητα. Το πρώτο Κοινοτικό Συμβούλιο αποτελούσαν: Αλέξανδρος Πετρονικολός πρόεδρος, Ιωάννης Καπώνης μέλος, Ευστάθιος Κατσάνος μέλος, Γεράσιμος Κουτρούλης μέλος.
Η Ποδολοβίτσα, επειδή το όνομα ήτανε ξενικό, μετονομάστηκε με διάταγμα της 14 Μαΐου 1928 (ΦΕΚ 81/14-05-1928)

Περὶ μετονομασίας κοινοτήτων καὶ συνοικισμῶν.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ἔχοντες ὑπ’ ὄψιν τὰ ἄρθρα 1 καὶ 5 τοῦ ἀπὸ 17 Σεπτεμβρίου 1926 Ν. Δ. «περὶ μετονομασίας συνοικισμῶν πόλεων καὶ ἢ κωμῶν» προτάσει τοῦ ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν Ὑπουργοῦ, στηριζομένη εἰς γνωμάτευσιν τῆς Ἐπιτροπείας τῶν Τοπωνυμιῶν τῆς Ἑλλάδος, ἐγκρίνομεν ἵνα οἱ κάτωθι κοινότητες καὶ συνοικισμοὶ αὐτῶν μετονομασθῶσιν ὡς ἑξῆς:
...........................

Θ’ ΕΝ ΤΩ ΝΟΜΩ ΑΙΤΩΛΙΑΣ - ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ
...........................

6ον. Ἐν τῇ Ἐπαρχίᾳ Βονίτσης.
...........................

153) Ἡ κοινότης Ποδολοβίτσης μετονομάζεται εἰς «κοινότητα Πενταλόφου» καὶ ὁ ὁμώνυμος συνοικισμὸς Ποδολοβίτσα εἷς «Πεντάλοφον»
...........................

Ὁ αὐτὸς Ὑπουργὸς θέλει δημοσιεύσει καὶ ἐκτελέσει τὸ διάταγμα τοῦτο

Ἐν Ἀθῆναι τῇ 12 Μαρτίου 1928
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ

Ὁ ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν Ὑπουργὸς
Γ. Μαρῆς

σε Πεντάλοφο.

Ονομασία Ποδολοβίτσα

Κατά τον Γερμανό Μαξ Βάσμερ παράγεται από τα παλαιοσλαύικα Po και dove = κατά μήκος Κοιλάδος και κατά Άλφρεντ Φίλιπσον η Ποδολοβίτσα είναι το παλαιότερο Σλάβικο τοπωνύμιο της Ακαρνανίας.

Κατ' άλλη εκδοχή ίσως να παράγεται από το Ρουμάνικο Πόδος = πέρασμα, γεφύρι (λόγω του Αχελώου). Στα Γιουγκοσλαβικά σημαίνει τόπος κυνηγιού (μήπως είναι η πιο ορθή;).

Χωριά με το όνομα Ποδολοβίτσα υπάρχουν σήμερα στη Ρωσία, Τσεχοσλοβακία, Πολωνία, Ρουμανία κ.λπ. (βλέπε Βασμερ) Στα Μοναστηριακά, Εκκλησιαστικά έγγραφα απαντάται με το όνομα Μολδοβίτσα.

Η Ποδολοβίτσα... όπως αναφέρετε σε διάφορα βιβλία

  • William Martin Leake - Travels in Northern Greece III 1835 (απόσπασμα)
  • ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής (απόσπασμα)
  • ΟΙ ΓΥΦΤΟΙ ΤΗΣ ΠΟΔΟΛΟΒΙΤΣΑΣ - Λουκόπουλος Δημήτρης (απόσπασμα)
  • Η Μεσολογγίτικη Ζυγιά, με αποκλειστικούς εκπροσώπους της τους περιπλανώμενους στην περιοχή σκηνίτες Τουρκόγυφτους και κυρίως τους περίφημους εκείνους παίχτες της Ποδολοβίτσας, του σημερινού Πεντάλοφου, μπήκε, νωρίς μάλιστα, στη μουσική ζωή του λαού της Αιτωλ/νίας και για ένα αρκετό μεγάλο χρονικό διάστημα, είχε μονάχα αυτή, το προνόμιο να παίζει στα πανηγύρια, στις γιορτές, στους γάμους και γενικά σε κάθε πλατύτερο ή στενότερο λαϊκό γλέντι.

    Παίχτες της Μεσολογγίτικης Ζυγιάς, ονόματα φημισμένα από τους κατοίκους της Ποδολοβίτσας, παλιότερα ήταν: ο Στράτος Ι. Κήρυκος, ο Νίδας Σωτ. Χαμπέκος, ο Νίκος θ. Μοραϊτης, όλοι τους μαστόροι ζουρνατζήδες. Οι μπασαδόροι κρατούσανν το μπάσο με το δεύτερο ζουρνά ήταν: Βαγγέλης Ι. Κήρυκος, Γιάννος Σωτ. Χαμπέκος, Νάσος Θ. Μοραϊτης και νταουλιέρηδες ήταν: Γρηγόρης Κ. Καραγιώργος, Πάνος Ν. Αλεξόπουλος, Θύμιος Γ. Τριανταφυλλόπουλος και Παύλος Αθ. Μοραϊτης, ο πιο ονομαστός ανάμεσα σε όλους τους νταουλιέρηδες.

    Οι λαϊκοί οργανοπαίχτες στην Αιτωλοακαρνανία - Κώστα Δ. Κονταξή.

  • Ἀντάρτες στό Κάτω Ξηρόμερο. Ἡ Ποδολοβίτσα (Πεντάλοφος) στό Κάτω Ξηρόμερο εἶναι ἕνα μεγάλο χωριό, ποῦ ἄπ' τίς ἄρχές της κατοχῆς προχωροΰσε στήν ὀργάνωση τοῦ ΕΑΜ κι ἔγινε ἐαμικό κέντρο. Δημιουργήθηκε κέντρο πληροφοριών ...

    ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ 1940-45 - Νίκος Γ. Ζιάγκος 1978

  • Ὅπως μάθαμε ἀργότερα, ἦταν ὅ « Καπετάν "Ἀσσος » ἄπ' τό ἀνταρτικό τοῦ Ἄρη Βελουχιώτη, ποῦ ἕδρα εἶχε πέρα ἄπ' τόν Ἀχελῶο, τό χωριό Πεντάλοφο-Ποδολοβίτσα, καί ποῦ, δυστυχῶς, σκοτώθηκε κατά τή διάρκεια μάχης μέ τούς Γερμανούς.

    ΟΣΑ ΔΕΝ ΠΗΡΕ Ο ΑΝΕΜΟΣ - Η ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΜΙΑΣ ΘΕΑΤΡΙΝΑΣ - Καλή Καλό

  • Ἀλλά καί στό Κάτω Ξηρόμερο, στήν Ποδολοβίτσα (Πεντάλοφος), δημιουργήθηκε πολύ γρήγορα ἰσχυρή ἐαμική ὀργάνωση, ποῦ ἔγινε κέντρο πληροφοριῶν. Καί στό χωριό αὐτό ἐμφανίστηκαν οἱ πρῶτοι ἀντάρτες τοῦ ΕΛΑΣ ἀπό τους Γεροδῆμο, ...

    ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ - Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΗ ΕΛΛΑΔΑ (1941 - 1982) - Δημήτρης Κ. Νικολής

Παλαιές Οικογένειες

Κατά τα έγγραφα ετών 1834 και 1847 οι πρώτοι ιερείς του χωριού ήταν ο Παπακώστας (Τσουμερκιώτης) και ο Παπαδημήτρης Ιωάννου και ο Κεφαλόπουλος.

Κατά έγγραφο 4/8/1831 Δημογέρων Ποδολοβίτσας είναι ο Δημήτρης Κατσούλας με προκρίτους τους Βασίλειο Βλάχο και Σίμο Ρώσσο.

Κατά έγγραφο 19/7/1932 Δημογέρων Ποδολοβίτσας είναι ο Σίμος Ρώσσος και πρόκριτος ο Πανούλας Καπώνης.

Κατά έτερο έγγραφο η Μήλα έχει 7 οικογένειες και 81 ψυχές. Δημογέρων ο Γιάννης Χρυσάφης και πρόκριτος Σταθελάκης.

Ο Μύλος του Μαγγανά ανήκει στη Μονή του Αγίου Γεωργίου Πόρτας. (έχω πολλά έγγραφα γι’αυτό).

Το Μετόχι ανήκει και αυτό στην Μονή Αγίου Γεωργίου Πόρτας προσέφερε εις τον αγώνα 120 γρόσια ψωμί σφαχτά και γελάδια. Κατά το έτος 1823 φέρονται ως κάτοικοι ο Σολομών και ο Σπήλιος.

Κατά έτος 1840 αναφέρει άλλο έγγραφο ότι εις το Μετόχι κατοικούν μερικοί ζευγίτες καλιεργούντες την εξ' 3 καδών γην ήτις ενομίζετο ότι ανήκει εις την Μονήν.

Οι κάτοικοι της Ποδολοβίτσας που κατοικούσαν μέσα στην Μάντρα εις τα σπίτια του Γιακούπ Αγά και οι οποίοι μετά την απομάκρυνση του Γιακούπ Αγά την εθνικήν πλέον γην ήσαν:

εγγ.27/6/1842
01) οικόπεδο Ν.Καραΐσκου (εμβ. 0.63)
02) οικόπεδο Π.Λυμπερίου (εμβ. 0,765) δεν αναγράφω σύνορα
03) οικόπεδο Δ.Τσουκνιά (εμβ. 0,245)
04) οικόπεδο Ι.Ρώσσου (εμβ. 0,84)
05) οικόπεδο Ν.Καπώνη (εμβ. 0,3285)
06) οικόπεδο Αναστ.Τασογιόννη (εμβ. 0,036)
07) οικόπεδο Δημ.Καπώνη (εμβ. 0,270) και οικία εμβ. 0,30
08) οικόπεδο Γεωργ.Φλέρη (εμβ. 0,359) και οικία εμβ. 0,50
09) οικόπεδο Αθανασ.Κουτρούλη (εμβ. 124,2)
10) οικόπεδο Αντων.Φλέρη (εμβ. 0,705)
11) οικόπεδο Βασ.Βλάχου (εμβ. 100)
12) οικόπεδο Δημ.Βλάχου (εμβ. 0,270) οικία εμβ.0,855
13) οικόπεδο Αθαν.Ψαροκώστα (εμβ. 0,132) οικία εμβ.0,78
14) Εργαστήρι Σίμου Ρώσσου (εμβ. 0,135)

Έγγραφο 557/9/8/1835 υπήρχε και εθνικό καλυκοεργαστήριο με τείχη σώα, σκεπή με άχυρο, πόρτα σώα χωρίς κλειδωνιά, δύο παράθυρα και ένα φούρνο για ψωμί. Επίσης στο χωριό υπήρχε και οικία οικοδομημένη πάραθεν Κιουταχή αξία 100δραχ.(εγγρ.1837). Επίσης υπήρχε και ο πύργος του Γιακούπ Αγα και Ισμαήλ Αγα,ο πύργος με τα παρασπίτια του και τα κεχάρια του.

Εκτός των ανωτέρω οικοπέδων του Γιακούπ Αγά παραχωρήθηκαν ως πλέον εθνική γη στους αγωνιστές του 21 κατόπιν δημοπρασίας. Η τραμπάλα (στρέμματα 16), η Λάκα (στρέμματα 38,60). Ο Μακρύλακας (στρεμ.48) και η Παράστα (στρεμ.48) εν ονόματι Γιώτη Βαρνακιώτη.

Η περαταριά από Κορδόση έως Κουτρούλη (στρεμ.29,5). Η Μελάγρια (στρεμ.36), ο Παλιοπόταμος (στρεμ.23,85), η Κυδωνιά (στρεμ. 12) και η θέσις Μπακόρη και Βλάχου (στρεμ. 12) εις τον Γεώργιον Μπίτσαιναν.

Το στενό του χωριού (στρεμ.13,50), οι κήποι και τα αμπέλια (στρεμ. 12), η Κυδωνιά του Κανάλα (στρεμ.49,50). Η άκρη του χωριού ποτάμι Καραμέτζη και στενό του χωριού στρεμ. 27 και η άκρη χωριού Φλερογιάννη (στρεμ.25,20) εις τον Παναγιώτην και Φώτη Κουσουρή.

Η θέσις Αγραπιδόκαμπος και Αποστ.Καπώνη (στρεμ.23,40).

Η θέσις Αγραπιδόκαμπος στρεμ. 28,80
-//- στρεμ. 36,00
-//- στρεμ. 22,40
-//- στρεμ. 28,80 στον Σταμούλην Χονδρόν.

Η θέσις κάτω Κάμπος απάνω Κάμπος και το ήμερο κλίμα εις τους κατοίκους της Μήλας.

Η Ασβεταριά και τα Ραχούλια (στρεμ.27), τα χωράφια Βεζυριανά, Πικροδάφνες και Μαγγανά άνηκαν στον Γιακούπ Αγά. Τα δε χωράφια στο Παλιούρι άνηκαν στο τζαμί της Γουριάς.

Άλλοι κάτοικοι της Ποδολοβίτσας μέχρι το 1840 είναι:

01) Γιώργος Φλέρης
02) Θανάσης Μπάκας
03) Σταμούλης Καραμέρης
04) Πάνος Σταθελάκης
05) Δημ. Τζαμσής
06) Δημ. Τσουκνίδας
07) Νικ. Χολής
08) Δημήτρης Βλάχος
09) Σταμούλης Λαχανάς
10) Σπύρος Τσορβαντζής
11) Δημ. Κατσούλας
12) Δημ. Καλαμπαλίκης
13) Κώστας Ταλιαμπές
14) Σταμούλης Βλάχος
15) Στάθης Στέλιος
16) Κώστας Κορδόσης
17) Γιάννης Καπώνης
18) Θανάσης Νασόπουλος
19) Αποστ. Καπώνης
20) Πανούλας Καπώνης-Κοκάλας
21) Πάνος Γεωργίου
22) Χρήστος Κουτρούλης
23) Κων. Σάββας
24) Σωτήρης Ράντος
25) Σταμούλης Λάλας
26) Γιάννης Κοντογιεώργος
27) Καπνιάς
28) Σωτήρης Γίδαρης
29) Αποστολής Γίδαρης
30) Χρυσαφόγιαννης
31) Αντώνης Φλέρης
32) Γιάννης Τσακαλώτος
33) Σταμούλης Λαχανάς
34) Βασίλης Βλάχος
35) Αναστ. Τζουμερκιώτης
36) Κώστας Τζουμερκιώτης
37) Κωνσταντίνος Κατσάνος
38) Φώτης Μπάκας
39) Γιάννης Καραμέτζης
40) Αναστ. Λακας
41) Σπύρος Λιρης

Οι κάτοικοι (τσιφλικάτ) ήσαν δουλοπάροικοι και ήσαν δύο ειδών: α) Οι απλώς κατοικούντες (παρακεντέδες) και ασχολούνταν είτε ως αγωγείς, είτε ως τεχνίτες, είτε ως αγροφύλακες και β) Οι γεωργοί, οι καλλιεργητές την γην (ζευγίτες ή τσιφλικάδες)

Από αρχειακές πηγές (Γενικά Αρχεία του Κράτους)
Έρευνα του πρώην Προέδρου Της Αδελφότητας Μιχάλη Σκουτέρη

 

Η Ποδολοβίτσα είναι νέο σχετικά χωριό, χωρίς πολύ μακρινές ρίζες. Κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας ήτανε έδρα Τούρκου Διοικητή της Περιφέρειας. Ένας Αγάς κυβερνούσε τον τόπο εδώ. Είχε τεράστια περιουσία, κινητή και ακίνητη, αφού είχε ανεξέλεγκτα στη διάθεση του πολλούς, όσους ήθελε, σκλάβους πού εργάζονταν για λογαριασμό του για ένα κομμάτι ψωμί.. Η παράδοση αναφέρει σαν τελευταίο Διοικητή κάποιον Γιακούπ Αγά, πού είχε δύο γιους. Το «ανάκτορο» του σωζόταν σε ερείπια μέχρι πριν λίγα χρόνια με το όνομα «κούλια», εκεί πού έχει χτιστεί το σπίτι του Γιώργου Σωτ. Λυμπέριου. Εκεί μέσα κούρνιαζαν καλιακούδες και νυχτερίδες και παίζαμε εμείς σκαρφαλώνοντας σαν διάολοι απάνω στα ερείπια...

Η θέση της Ποδολοβίτσας στα χρόνια του Ιερού Αγώνα του Εικοσιένα ήτανε επίκαιρη. Ο πλησίον της «πόρος» τού Αχελώου, πού συνέδεε το Ξηρόμερο με το Αντελικό και το Μεσολόγγι, έφερε την Ποδολοβίτσα άπειρες φορές στο δρόμο εκείνων πού κατέβαιναν απ' την Ήπειρο και την Ακαρνανία Ελλήνων ή Τούρκων και αντίθετα. Βέβαια δεν πρέπει να είχε υπάρξει τότε χωριό και άνθρωπος, πού θα έμενε αδρανής και αμέτοχος... Και η Ποδολοβίτσα με τους λίγους ανθρώπους της έδωσε για τον Αγώνα ότι μπορούσε... Πέρασαν από δω η στρατοπέδευσαν στα χώματα τούτα, με όλες τις πικρές συνέπειες πού αφήνει πάντα ο πόλεμος, τα εχθρικά στρατεύματα, πού είχαν ανοίξει παρτίδες με το Μεσολόγγι, πού αντιστεκότανε στον εχθρό. Οι χρονογράφοι και οι εφημερίδες της εποχής αναφέρουν πολλά περιστατικά με λόγια άπλα, πού αφήνουν όμως να εννοηθούν πολλά... Από όσα έχουν τραβήξει οι βασανισμένοι εκείνοι άνθρωποι θα αναφέρουμε λίγες από τις μαρτυρίες αυτές:

1. «Εἰς τάς 8 Ἀπριλίου τὸν 1825, ὁ Μεχμὲτ Ῥεσὶτ Πάσας μὲ τρεῖς μοίρας, αἵτινες ἀνέβαιναν εἰς τὸν ἀριθμὸν τῶν 36.000, ἐσκηνώθη εἰς τὴν πέραν τοῦ Ἀχελῴου περιοχὴν ἀπὸ τὴν Μποντολοβίτσαν ἕως τὴν Παλιοκατούναν
(ΣΠΗΡΟΜΗΛΙΟΣ «απομνημονεύματα» σελ. 4).

2. «Τὰ Ἑλληνικὰ Στρατεύματα (Νότης Μπότσαρης καὶ λοιποί), μὴ δυνάμενοι να ἀντέξουν τὴν δύναμιν τοῦ Κιουταχή, ἀπεσύρθησαν ἀπὸ Καρβασαρὰν καὶ Ἀρέθα εἰς Γουριάν, μὲ σκοπὸ να βαστάξουν τὸν πόρον τοῦ Ἀχελῴου. Ὁ Κιουταχὴς ἐτοποθετήθη εἰς τὴν Μποντολοβίτσαν. Ὁ στρατηγὸς Μακρὴς καὶ ὁ Γ. Τσόγκας. διαβὰς ἀπέναντι τὸν ποταμὸν τὴν 9ην Ἀπριλίου καὶ ἀπαντηθεὶς μὲ τὴν ἐχθρικὴν ἐμπροσθοφυλακήν, πολεμώντας μόλις ἐδυνήθη να σωθῇ εἰς τὸ νησὶ Λεσίνι, ὅπου οἱ Τούρκοι τὸν ἀκολουθῆσαν καὶ ἐδοκίμασαν να ἔμβουν ἐκεῖ, πλὴν ἀπέτυχαν».
(Ν. ΚΑΣΟΜΟΥΛΗΣ «ενθυμήματα στρατιωτική» σελ. 51).

3. Οἱ στρατηγοὶ Γ. Τσόγκας καὶ Α. Μακρὴς μὲ ἐν μέρος τῶν Σωμάτων τῶν μετέβησαν πέραν τοῦ Ἀχελῴου, ἄλλα, ἐπειδὴ οἱ ἐχθροὶ προχωρήσαντες εἴχαν καταλάβει ἤδη τάς διόδους τάς φερούσας εἰς Λιγοβίτσι, οἱ εἰρημένοι στρατηγοί, μὴ δυνάμενοι να προοδεύσωσιν, εἰσήλθαν εἰς Λεσίνι, ἀφοῦ πρότερον συγκρότησαν καὶ πόλεμον μὲ τοὺς ἐχθρούς... Οἱ ἐχθροὶ ὅμως, ἐξομαλίσαντες κάθε δυσκολίαν. ἔφθασαν μέχρι τῶν ὀχθῶν τοῦ ποταμοῦ, ὅπου κατασκηνώσαντες ἑξαπλώθησαν ἀπὸ Ποδολοβίτσας μέχρι Παλαιοκατούνας».
(«Ἑλληνικὰ Χρονικὰ - 29/11-4-1825).

4. «Αἱ φυλακαὶ μας ἀναγγέλλουν ὅτι εἰς Γουριὰν καὶ Ποδολοβίτσαν συνάζονται ἀδιακόπως ἐχθρικὰ στρατεύματα.
(«Ἑλληνικὰ Χρονικὰ» 83/17-10-1825).

5. «Ἐὰν πρέπει να πιστεύσωμεν τὰ παρὰ τῶν αἰχμαλώτων Τούρκων λεγόμενα, τὸ Μεσολόγγι καὶ τὸ Ἀντελικὸν δεν εἴχαν τροφὰς εἰ μὴ δι' ἕνα μῆνα, ἐνῶ τὰ Στρατιωτικὰ Σώματα, τὰ εὑρισκόμενα εἰς Καρβασαράν, Ποδολοβίτσαν καὶ Γουριὰν δεν ἦσαν εἰμὴ διὰ δέκα ἡμέρας ἐφωδιασμένα...».
(«Γενικὴ Ἐφημερὶς τῆς Ἑλλάδος» 74/6-10-1825).

6. «Μας εἴπαν ὅτι ἕως τὴν Ῥήγανη, Ποδολοβίτσαν καὶ Γουριὰν ἐγέμισεν ἀσκέρι ἐχθρικὸν ἔχοντας μαζὶ τοῦ ἄλογα, ἄλλα ζῷα καὶ ἄλλα σφακτὰ ἀρκετά.
(απόσπασμα εγγράφου της 4-10-1825 του Στρατοπέδου Δραγαμέστου -Υπογραφές Γ. Καραϊσκάκης - Ευάγγ. Κοντογιάννης - Δήμος Τσέλιος- αρχείον Βλαχογιάννη φάκελ. 15).

Στους καταλόγους ανδρών της Χιλιαρχίας Γρίβα Γαρδικιώτη αναφέρονται οι παρακάτω από Ποδολοβίτσαν αγωνιστές:

Δημήτριος Βούλγαρης χρονών 48 Εικοσιπένταρχος
Πάνος Καπώνης χρονών 45 Στρατιώτης
Νικόλας Καπώνης χρονών 25 Πένταρχος
Δήμος Καπώνης χρονών 25 Εικοσιπένταρχος
Σωτήρης Σταθελάκης χρονών 22 Δωδέκαρχος
Γιάννης Σταθελάκης χρονών 15 Στρατιώτης

(Γεν. Αρχεία Γενικόν Φροντιστήριον φάκελος 10).
Στους καταλόγους της Φρουράς Λεσινίου:
Σταμούλης Λάλας χρονών 28

(Γ. Α. Γεν. Φροντιστήριον φάκελ. 11).
Στον κατάλογο ανδρών Οπλαρχηγού Β. Σκαλτά:
Σίμος Ρώσος χρονών 32

(Γ.Α. Γεν. Φροντιστήριον φάκελος 26).
Στον κατάλογο ανδρών Χιλιαρχίας Γιώτη Νικολού Βαρνακιώτη.
Γιάννης Χρυσαφής χρονών 45
Νικολός Κοδρόσης χρονών 35

(Γ. Α. Γεν. Φροντιστήριον φάκελ. 26).
Στον κατάλογο ανδρών του Σώματος Φώτη Κουσουρή:
Κώστας Μπαλάσκας χρονών 20

(Γ. Α. Γεν. Φροντιστήριον φάκελ. 26).
Στον κατάλογο Έκατονταρχίας Δ. Ρώσου - έδρα Κατοχή:

Δήμος Ρώσος χρονών 37 Εκατόνταρχος
Δημήτρης Τσουκνίδας χρονών 40 Πεντήκονταρχος
Νικολός Κορδόσης χρονών 40 Πεντήκονταρχος
Σταμούλης Κεραμάρτζης χρονών 30 Εικοσιπένταρχος
Μήτρος Βλάχος χρονών 26 Εικοσιπένταρχος
Δημήτρης Τζάμης χρονών 23 Εικοσιπένταρχος
Φώτης Μπάκας χρονών 20 Εικοσιπένταρχος
Αντώνης Φλέρης χρονών 24 Εικοσιπένταρχος
Θανάσης Λαχανάς χρονών 28 Εικοσιπένταρχος
Ανάστασης Κουτρούμπας χρονών 18 Στρατιώτης
Στάθης Στέλιος χρονών 25 Στρατιώτης
Κωσταντής Βλάχος χρονών 25 Στρατιώτης
Γιάννης Γκαμίδαυλος χρονών 25 Στρατιώτης

(Γ.Α. Γραμματεία Στρατιωτικών φάκ. 159).
Στο βιβλίο μου «Αιτωλοακαρνάνες μαχητές του 21» γράφω για τον Σίμο Ρώσο: «Πολέμησε με τον Κίτσο Τζαβέλα στο Μεσολόγγι, στην Κλείσοβα και στην Αθήνα, όπου και πληγώθηκε...».

Κατάλογος χηρών και ορφανών «οπού έλαβον το παρά του Κυβερνήτου διορισθέν έλεος την 8 Ιουλίου 1828»:

Ειρήνη ορφανή ψυχαί 1
Βασίλω Βολούντιμου ορφανή ψυχαί 1
Παλιοκώσταινα ψυχαί 1
Βασίλω Καπώνη χήρα ψυχαί 2
Μαρία Αντωνάκαινα ψυχαί 2
Λυμπέριαινα χήρα ψυχαί 2
Τού Ανάσταση Ταλιαμπέ ψυχαί 2
Βενετζιάνα του Γ. Μπακογιάννη ψυχαί 3
Μαρία Καλλιανέζου του Αναγνώστη ψυχαί 2
Κωσταντέλη ψυχαί 3
Γιαννούλα Γ. Δημόπουλου ψυχαί 2
Αικατερίνη Καζανοπούλου, κόρη ορφανή ψυχαί 1

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Από τα ονόματα των ανωτέρω στρατιωτών και ορφανών άλλα υπάρχουν σήμερα στην Πεντάλοφο και άλλα ακούγονται σε γειτονικά χωριά, οπού φαίνεται θα μετώκησαν και άλλα δεν ακούγονται καθόλου!

"Απόσπασμα από το βιβλίο του Κωστα Αλεξ. Πετρονικολού Ποδολοβίτσα-Πεντάλοφος"

Στράτος Μπίκας


Βιβλία   Παραχελωίτιδα   Ποδολοβίτσα και η ιστορία της   Το άγαλμα της Ποδολοβίτσας  

© 2009-2024 pentalofo.gr